Cà phê chồn Đăk Lắk

Cà phê chồn Đăk Lăk là loại Cafe chồn đặc sản của Đăk Lăk, nó được xem là thứ đặc sản quý hiếm của vùng cao nguyên Đăk Lăk - vùng đất vốn nổi tiếng trong và ngoài nước về quy mô và năng suất Cafe. Cafe được xuất hiện vào Việt Nam từ khá sớm (từ 1857) và được trồng ở một số tỉnh Đồng bằng duyên hải miền Trung nhưng đã từ rất lâu Đăk Lăk được biết đến là thánh địa Cà phê nhân loại. Vào những năm gần đây, ngành Cà phê Đăk Lăk còn thu hút được sự chú ý của mọi người bởi sự hồi sinh của huyền thoại Cà phê chồn - thức uống được xếp vào loại hiếm và đắt nhất trái đất.

 

 

Lịch sử Cafe chồn Tây Nguyên

 

Truyền thuyết tạo ra Cà phê chồn

 

Cà phê chồn được xem như một truyền thuyết. Nó xuất hiện một cách tự nhiên vào nửa đầu thế kỉ 20 khi vùng Tây Nguyên còn ít dân ở và những đồn điền Cafe của người Pháp còn nằm sâu Trong những cánh rừng đại ngàn. Những cánh rừng ở Tây Nguyên vốn là nơi trú ngụ của nhiều loại động vật hoang dã, trong đó có loài chồn và những trái Cafe đã trở thành một trong những loại thức ăn của chúng. Trong năm chỉ xuất hiện một mùa Cafe duy nhất từ tháng 8 đến tháng 12. Trong khoảng thời gian này, người ta thường bắt gặp những con chồn rừng lẻn vào các đồn điền Cafe để thưởng thức những trái Cà phê mà chúng lựa chọn rất kĩ bằng bản năng siêu phàm của mình.
 

Cũng trong đêm đó, những hạt Cafe đã bị tiêu hóa một phần được thải ra. Khi những người nông dân đi thu hái Cafe đã thấy những hạt Cà phê kì lạ này, họ mang về phơi khô dưới ánh nắng mặt trời và chế biến chúng thành thức uống. Nhờ đó, họ đã phát hiện một loại thức uống có hương vị ngon hơn hẳn Cà phê thông thường. Từ đó, đến mùa Cà phê, người nông dân ngoài việc đi thu hái Cà phê còn đi lượm những hạt Cà phê chồn để làm Cà phê chồn thơm ngon hiếm có, loại Cafe mà những ai đã từng được thưởng thức thì sẽ không bao giờ quên. Truyền thuyết Cà phê chồn đã xuất hiện như vậy.
 

Truyền thuyết Cà phê chồn biến mất

 

Tây Nguyên là là 1 vùng đất màu mỡ nên thu hút được lượng lớn dân di cư về đây từ nửa sau thế kỷ 20 (tiêu biểu là Cuộc di cư VN, 1954). Sau ngày thống nhất đất nước, làn sóng dân di cư từ các tỉnh (chủ yếu là các tỉnh phía Bắc) ngày càng phát triển. Điều này làm cho dân ở vùng Tây Nguyên vốn ít dần trở nên đông đúc một cách nhanh chóng, kéo theo nhu cầu định cư, trồng trọt,... cũng tăng lên làm cho diện tích rừng ở đây ngày càng trở nên bị nhỏ hẹp, đồng thời tình trạng săn bắt thú hoang cũng ngày càng nhiều.
 

Từ từ, Tây Nguyên rộng lớn chỉ sót lại một vài cánh rừng nguyên sinh ở những nơi xa xôi hay trong khu bảo tồn thiên nhiên. Ngay lúc này, những trang trại Cafe bao phủ lấy cả một vùng; các loài động vật hoang dã cũng  trở nên suy giảm, trong đó có loài chồn. Cứ thế, hình ảnh từng đàn chồn lẻn vào rẫy Cafe đã dần biến mất, Cafe chồn chỉ còn lại trong ký ức. Cuối cùng, câu chuyện Cafe chồn chỉ còn được truyền miệng và truyền thuyết Cafe chồn thực sự mất tích cho đến nay.
 

Khôi phục truyền thuyết Cà phê chồn

 

Trước năm 2000, khi được hỏi về Cà phê chồn, mọi người dân trong nước (kể cả những người dân Đăk Lăk) chỉ cho đó là truyền thuyết. Nhưng đến nay, Tây Nguyên đã có những trang trại Cà phê chồn ở Đăk Lăk, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng. Những trang trại đi đầu trong việc khôi phục lại truyền thuyết này phải kể đến là Trại động vật hoang dã Kiên Cường và Trại chồn Quốc Khánh tại Đăk Lăk
 

Cà phê chồn Đắk Lắk

 

Giá trị

 

 

Giá trị của Cà phê chồn được tạo nên bởi ba yếu tố cơ bản là nét văn hóa truyền thống của nơi sản xuất ra chúng; sự quý hiếm và  quy trình chế biến. Cà phê chồn Đăk Lăk không những hội tụ tất cả ba yếu tố trên mà mỗi yếu tố đó khi gắn với địa danh Đăk Lăk còn đặc biệt hơn rất nhiều
 

Văn hóa Cafe tại Đăk Lăk

 

 

Cafe là một nét văn hóa quan trọng đặc biệt nhất của Đăk Lăk. Thế cho nên , nó đã trở thành thứ đặc sản quý hiếm của vùng đất này. Những li Cafe đen, đặc quánh, ấm nóng trong một không khí đậm chất núi rừng Tây Nguyên đã gắn với tâm tưởng của từng người khi nói đến Đăk Lăk. Vì vậy cho đến nay, tại Đăk Lăk đã có hàng trăm quán Cà phê lớn nhỏ mọc lên nhằm phục vụ nhu cầu thưởng thức Cafe cho tất cả mọi người. Nhiều vấn đề liên quan đến Cafe đã trở thành bản sắc văn hóa của nơi đây , đặc biệt nhất là văn hóa mời đi uống Cafe. Ngoài ra, Cafe chồn còn là một huyền thoại tạo ra một thu hút kì lạ đối với người dân Tây Nguyên nói chung và người dân Đăk Lăk nói riêng.
 

Khan hiếm

 

Chồn hương là loài ăn tạp, thức ăn chủ yếu của chúng là những loài động vật nhỏ và trái Cafe chỉ là loại thức ăn bổ sung của chúng. Chồn rất thích ăn trái Cafe chè (Arabica) hơn trái Cafe vối (Robusta). Trong khi đó, Đăk Lăk chủ yếu sản xuất ra Cafe robusta nên số lượng trái Cafe chồn ăn ở đây không nhiều. Không chỉ có vậy, những trái Cafe mà chồn chọn ăn phải được lựa chọn rất kĩ lưỡng: chúng phải chín đỏ đều, không có vết rệp, không xuất hiện vết xước xuất hiện nhựa bám, không xuất hiện mùi lạ.
 

Trong tất cả những trái Cafe được chọn kĩ càng như trên, chồn chỉ ăn một lượng nhỏ nhất định. Những trái Cafe thừa không khi nào được chúng đụng tới cho dù có đem trộn với mẻ trái mới. Thêm một điều nữa, Cafe chỉ xuất hiện một mùa, người nông dân chỉ thu hoạch trong vài tuần nên xác suất Cafe được chồn chọn ăn lại càng thấp. Đó là Tại Sao số lượng Cafe chồn được sản xuất ra hàng năm ở Đăk Lăk chỉ tầm xấp xỉ 1 tấn
 

Quy trình chế biến

 

Quy trình chế biến Cafe chồn ở Đăk Lăk khá kì công. Phân chồn có chứa hạt Cà phê được thải ra thì trong vòng 24 giờ phải được rửa sạch, phơi sấy hạ độ ẩm để hạt bên trong không bị đen. Đặc biệt, nhiệt độ phơi sấy phải vừa đủ nhằm không cắt ngắn quá trình lên men vẫn đang tiếp tục diễn ra bên trong vỏ thóc, tốt nhất nên phơi dưới ánh nắng mặt trời buổi sáng. Vì Cà phê chồn thường không đồng nhất, nhiều trang trại ở Đăk Lăk phải đánh mã số cho từng mẻ thu hoạch để rang riêng để nhằm khắc phục nhược điểm của từng mẻ. Cà phê chồn được rang từ màu sáng đến đậm trung bình với một  chế độ nhiệt đặc biệt (170 – 230 độ C trong thời gian 15 phút) để vừa không làm giảm vị ngọt vừa tạo nước cho Cà phê và đảm bảo mọi vi sinh đều bị phân hủy nhiệt hoàn toàn. Ngoài ra, Cafe chồn Weasel Coffee của thương hiệu Trung Nguyên, đặc biệt là phiên bản Legendee coffee, còn được sản xuất theo phương thức ủ men sinh học độc đáo để tạo hương vị Cà phê thơm ngon, độc đáo, khác lạ so với nhiều thương hiệu Cà phê chồn khác.
 

Các loại Cà phê chồn

 

Có hai loại Cà phê chồn là chồn Robusta và chồn Arabica. Ngoài các đặc tính vốn có của Cafe Robusta, Robusta chồn còn xuất hiện thêm vị ngọt thanh công thêm vị chua trái cây và có mùi thơm hơn hẳn. Còn Cà phê Arabica chồn lại xuất hiện thêm độ êm mượt tinh khiết.Ở Đăk Lăk nói riêng và VN nói chung, phổ biến nhất là loại Cafe Robusta chồn. Nguyên nhân vì Cafe Robusta được trồng nhiều do có điều kiện tự nhiên thích hợp. Cà phê chồn tại Đăk Lăk còn đặc biệt có vị đắng dịu và nước đặc sánh rất thích hợp với sở thích của người Việt.
 

Các cơ sở sản xuất

 

Cà phê chồn có thể được tạo ra từ phân chồn nuôi và phân chồn tự nhiên. Tuy nhiên, phân chồn tự nhiên rất hiếm, loại đáp ứng đủ yêu cầu chất lượng lại càng hiếm nên  ngày nay Cà phê chồn được sản xuất ra chủ yếu là từ phân chồn nuôi. Thay vì nuôi nhốt thì các trang trại nuôi chồn thu Cà phê chồn trên địa bàn tỉnh Đăk Lăk nuôi thả chồn trong khu đất đủ rộng có tường rào xung quanh, bên trong trồng nhiều cây cối để tạo môi trường giống trong tự nhiên nhằm bảo đảm sức khỏe cho chúng. Nhưng vào mùa Cafe, đàn chồn được nuôi nhốt và chủ yếu cho ăn Cà phê tại trang trại vì bản tính hoang dã thích leo trèo của chúng có thể khiến hư hại cho cây Cafe và tạo khó khăn cho công tác giám sát.Tại Đăk Lăk có hai trang trại nuôi chồn thu Cafe chồn có quy mô lớn là Trại động vật hoang dã Kiên Cường và Trại chồn Quốc Khánh. Trong khi đó, thương hiệu Cà phê Trung Nguyên lại sản xuất Cà phê chồn từ phân chồn tự nhiên làm nên điều khác biệt so với hai trang trại trên.
 

Trại chồn Quốc Khánh

 

Trại chồn của hai anh em Nguyễn Quốc Khánh và Nguyễn Giang Nam (Km 49, Quốc lộ 26, thôn 6, xã Krongbuk, huyện Krông Pắk, tỉnh Đăk Lăk) lại sản xuất Cafe chồn theo hướng chuyên môn hóa: nuôi chồn và cho ăn Cafe tại trang trại; chế biến Cafe tại cơ sở ở TP. Buôn Ma Thuột và đóng gói tại TP. Hồ Chí Minh. Chỉ mới bắt đầu làm Cà phê chồn năm 2006 nhưng với niềm đam mê khôi phục huyền thoại Cà phê chồn, Trại chồn Quốc Khánh nhanh chóng trở thành nơi sản xuất ra lượng Cà phê chồn lớn nhất ở Đăk Lăk. Lượng Cà phê chồn sản xuất ra ngày càng tăng, trung bình trên 700 kg/năm.

 

Đồng thời Công ty Huyền Thoại Việt là đơn vị phối chính của sản phẩm Cà phê chồn Quốc Khánh. Với quyết tâm hồi sinh huyền thoại Cà phê chồn. Cà phê chồn của Trại chồn Quốc Khánh mang cái tên Legend Revived – làm sống lại một huyền thoại.

Theo:Wikipedia.org

 

Xem nhiều sản phẩm quà tặng cao cấp tại: Cà phê chồn